Günümüzde, özellikle kentleşmenin hızla artması ve teknolojinin hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte, doğadan uzaklaşma eğilimi giderek yaygınlaşıyor. Peki, bu durum sadece fiziksel sağlığımızı mı etkiliyor, yoksa zihinsel ve duygusal dengemizi de bozuyor mu?
Doğadan uzaklaşmanın yanı sıra, stresle başa çıkmak, gevşeme teknikleri ve düzenli egzersizin önemi de giderek daha fazla fark ediliyor.
Doğadan Uzaklaşmanın Zihinsel ve Fiziksel Etkileri
“Doğa Eksikliği Bozukluğu” terimi, Richard Louv tarafından 2005 yılında yayınlanan “Ormandaki Son Çocuk: Çocuklarımızı Doğa Eksikliği Bozukluğundan Kurtarmak” kitabında ilk kez kullanılmıştır. Louv, doğadan uzaklaşmanın özellikle çocuklar üzerinde ciddi etkileri olduğunu belirtirken, bu durumun yetişkinler için de geçerli olduğunu vurgular. Peki, doğadan uzaklaşmak bizi nasıl etkiliyor?
Doğa Eksikliği Bozukluğunun Belirtileri:
Duyuların Körelmesi: Doğada zaman geçirmek, duyularımızı aktif tutar. Doğadan uzaklaşma, duyuların kullanımını azaltabilir.
Dikkat Sorunları: Doğada vakit geçirmek, dikkat süresini artırırken, doğadan uzaklaşma dikkat dağınıklığına neden olabilir.
Obezite ve Fiziksel Hastalıklar: Doğada yapılan fiziksel aktivitelerin azalması, obezite ve diğer fiziksel hastalıkların artmasına yol açabilir.
Duygusal ve Zihinsel Sağlık Sorunları: Doğa, stresi azaltır ve ruh halini iyileştirir. Doğadan uzaklaşma, anksiyete ve depresyon riskini artırabilir.
Doğa Eksikliği Bozukluğunu Tersine Çevirmek Mümkün!
Bunun için:
Doğada Zaman Geçirin: Haftada en az birkaç saat doğada yürüyüş yapmak, parklarda vakit geçirmek veya açık havada spor yapmak faydalı olacaktır.
Doğayı Günlük Hayatınıza Dahil Edin: Evinizde bitki yetiştirmek, balkonunuzda küçük bir bahçe oluşturmak veya doğal manzaralara sahip yerlerde çalışmak gibi küçük adımlarla başlayabilirsiniz.
Çocukları Doğayla Buluşturun: Çocukların doğayla iç içe büyümesi, hem fiziksel hem de zihinsel sağlıkları için büyük önem taşır.
Stres, modern yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır. Ancak stresle başa çıkmak, zihinsel ve fiziksel sağlığımızı korumak için kritik bir beceridir. İşte stresle başa çıkmak için bazı etkili yöntemler:
Farkındalık meditasyonu, stresi azaltmak ve anda kalmak için etkili bir yöntemdir. Günde 10-15 dakika boyunca sessiz bir ortamda oturarak nefesinize odaklanabilir ve düşüncelerinizi gözlemleyebilirsiniz.
“Meditasyon yapmak için zaman bulamıyorum, ne yapmalıyım?”
Meditasyon yapmak için uzun saatlere ihtiyacınız yok. Günde sadece 5 dakika ayırarak başlayabilirsiniz. Örneğin, sabah uyandığınızda veya gece yatmadan önce kısa bir meditasyon seansı yapabilirsiniz.
CBT, olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeye yardımcı olur. Stres yaratan düşünceleri belirleyerek, bu düşünceleri daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirebilirsiniz.
Progresif Kas Gevşetme tekniği kaslarınızı sırayla germe ve gevşetmeyi içerir. Ayaklarınızdan başlayarak kafanıza kadar her kas grubunu 5 saniye gerin ve 10 saniye gevşetin. Bu yöntem, bedensel gerginliği azaltır.
Derin nefes almak, stres anlarında vücudu sakinleştirir. 4-7-8 nefes tekniği gibi yöntemlerle stres seviyenizi düşürebilirsiniz.
“Nefes egzersizleri ne kadar süreyle yapılmalı?”
Nefes egzersizlerini günde 5-10 dakika boyunca yapabilirsiniz. Stresli anlarda ise birkaç dakika boyunca uygulayarak rahatlama sağlayabilirsiniz.
Arkadaşlarınızla ve ailenizle duygularınızı paylaşmak, stresi azaltmanıza yardımcı olabilir. Güçlü bir sosyal destek ağı, stresle başa çıkmada önemli bir rol oynar.
“Sosyal destek bulamıyorum, ne yapmalıyım?”
Sosyal destek bulmak için yeni insanlarla tanışmaya çalışabilirsiniz. Örneğin, hobilerinizi paylaşan gruplara katılabilir veya online topluluklarda yer alabilirsiniz.

Gevşeme, stresle başa çıkmak için en etkili yollardan biridir. İşte günlük hayatınıza dahil edebileceğiniz bazı gevşeme ipuçları:
Doğada yürüyüş yapmak veya açık havada vakit geçirmek, zihninizi sakinleştirir ve stresi azaltır.
“Doğada zaman geçirmek için nereden başlamalıyım?”
Yakınınızdaki parklara veya doğal alanlara giderek başlayabilirsiniz. Hafta sonları doğa yürüyüşleri planlayabilirsiniz.
Meditasyon ve yoga, zihinsel ve bedensel rahatlama sağlar. Günde 10-15 dakika meditasyon yapmak, stres seviyenizi düşürebilir.
“Yoga yapmak için esnek olmam gerekiyor mu?”
Hayır, yoga yapmak için esnek olmanıza gerek yok. Yoga, esnekliği artırmak için yapılan bir uygulamadır. Kendi sınırlarınız içinde hareket edebilirsiniz.
Sakinleştirici müzikler dinlemek, stresi azaltır ve ruh halinizi iyileştirir.
“Hangi tür müzikler dinlemeliyim?”
Sizi rahatlatan herhangi bir müzik türünü dinleyebilirsiniz. Klasik müzik, doğa sesleri veya enstrümantal müzikler rahatlatıcı olabilir.
Sıcak su, kasları gevşetir ve stresi azaltır. Duş alırken derin nefes alarak rahatlamaya çalışın.
“Sıcak duş almak ne kadar süreyle yapılmalı?”
Sıcak duş almak için 10-15 dakika yeterlidir. Daha uzun süre sıcak suda kalmak cildinizi kurutabilir.
Kitap okumak veya resim yapmak gibi aktiviteler, zihninizi stresten uzaklaştırır.
“Kitap okumak için zaman bulamıyorum, ne yapmalıyım?”
Kitap okumak için uzun saatlere ihtiyacınız yok. Günde 10-15 dakika ayırarak başlayabilirsiniz. Örneğin, toplu taşımada veya yatmadan önce kitap okuyabilirsiniz.
Egzersiz, sadece fiziksel sağlığımızı değil, zihinsel ve duygusal iyilik halimizi de olumlu yönde etkileyen çok yönlü bir aktivitedir. İşte egzersizin faydaları:
- Kalp-Damar Sağlığı: Egzersiz, kalp-damar sistemini güçlendirir ve kan dolaşımını artırır.
- Kilo Kontrolü: Düzenli egzersiz, metabolizmayı hızlandırarak kilo kontrolüne yardımcı olur.
- Kas ve Kemik Sağlığı: Egzersiz, kas kütlesini artırır ve kemik yoğunluğunu korur.
- Stres Azaltma: Egzersiz, stres hormonlarını azaltır ve endorfin salınımını artırır.
- Depresyon ve Anksiyeteye Karşı Koruma: Düzenli egzersiz, depresyon ve anksiyete semptomlarını hafifletir.
- Bilişsel Fonksiyonları Artırma: Egzersiz, hafıza ve odaklanma yeteneklerini geliştirir.
- Egzersiz, uyku düzenini düzeltir ve uyku kalitesini artırır. Düzenli egzersiz yapan bireyler, daha kaliteli bir uyku deneyimi yaşar.
Egzersiz yapmak için uzun saatlere ihtiyacınız yok. Günde 20-30 dakika ayırarak başlayabilirsiniz. Örneğin, işe yürüyerek gitmek veya öğle arasında kısa bir yürüyüş yapmak faydalı olacaktır.
Unutmayın, küçük değişikliklerle bile büyük farklar yaratabilirsiniz. Kendinize ve doğaya zaman ayırmak, daha sağlıklı ve mutlu bir yaşamın kapılarını aralayabilir.
Louv, R. (2005). Last Child in the Woods: Saving Our Children From Nature-Deficit Disorder. Algonquin Books.
Harvard Health Publishing. (2018). Exercising to relax. Harvard Medical School.
American Psychological Association. (2019). Stress relief: The role of exercise in stress management.
Telif Hakkı Uyarısı:
Bu yazının tüm hakları 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunmaktadır. Yazının tamamı veya bir bölümü; yazarın yazılı izni olmaksızın kopyalanamaz, çoğaltılamaz, alıntılanamaz, yayımlanamaz, ticari amaçla kullanılamaz. İzinsiz kullanım halinde yasal işlem başlatılacak olup, her türlü hukuki ve cezai sorumluluk izinsiz kullanan kişiye aittir.
©psikologecemsercan


